ایرانیان شب تولد خورشید را جشن یلدا می‌گیرند / قدمت شب یلدا بیشتر از عید نوروز است
تاریخ انتشار: ۱ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۴۵۵۰۹
زهرا خسروی دستگردی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان به مناسبت فرا رسیدن شب یلدا در گفت‌وگو با خبرنگار استانی ایسکانیوز گفت: یلدا یعنی تولد خورشید و ما ازگذشته تاکنون، در ۳۰ آذر تولد خورشید را جشن میگیریم.
زیرا از این پس خورشید هر روز یک دقیقه بیشتر به زمین می‌تابد و این روند آنقدر ادامه می‌یابد تا در پایان اسفند به نوروز که در آن طول روز و شب با هم برابر می‌شوند، برسیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در ادامه گفتگو استاد دانشگاه آزاد اسلامی همدان با ایسکانیوز را درباره شب یلدا می‌خوانیم:
ایسکانیوز: از نظر ادبی و با توجه به اشعار و داستان های ایرانی، شب چله اصطلاح بهتر و درست‌تری است یا شب یلدا؟
باید بگویم که هر دو واژه، صحیح هستند و هر کدام، به یک جنبه‌ای از فلسفه این شب، اشاره دارند. اما بعد از اسلام، در ادبیات ما بیشتر از واژه شب چله استفاده شده است.
درگذشته، درگاه شماری موجود، یک تقویم چهل روزه داشتیم. به این معنا که در آن تقویم، ماه ها به جای اینکه ۳۰ روزه باشند، ۴۰ روزه بودند. و از طرفی، این جشن، پایان سال زراعی و شروع سال زمستانه را مطرح می کند. در نتیجه نام شب چله را برای آن انتخاب کرده بودند و هنوز هم از آن استفاده می‌شود.
و از طرفی، یلدا یعنی تولد. و ما از گذشته تاکنون، در ۳۰ آذر تولد خورشید را جشن میگیریم. زیرا از این پس خورشید هر روز یک دقیقه بیشتر به زمین می‌تابد و این روند آنقدر ادامه می‌یابد تا در پایان اسفند به نوروز که اعتدال بهاری نام دارد برسیم. دقیقا همان زمان از سال که طول روز و شب با هم برابر می‌شوند.
ایسکانیوز: گذشتگان ما به چه علت شروع طولانی‌تر شدن روزها نسبت به شب را جشن می گرفتند؟
همان طور که گفتم، شب یلدا، شبی است برای جشن گرفتن تولد و زایش خدای(نمادین) خورشید یا همان مهر. و با توجه به اینکه در تاریخ کشور ما، قشر کشاورز و دامدار بسیار پرجمعیت و گسترده بوده، طولانی بودن روز برایشان حائز اهمیت بوده است. زیرا هر چه خورشید بیشتر به زمین بتابد، زمین را برای رویش، منازل را برای گرما و انسان ها را برای فعالیت و شور و نشاط بیشتر و به دنبال آن، دست یابی به تمول مالی، آماده می‌کند.
به این دلیل، پدران ما در پایان سال زراعی، بعد از درو کردن محصولات و انجام کارها و رسیدن به سطح مالی مناسب، و به امید تابش بیشتر خورشید که منافع زیادی را با خود به دنبال دارد، این شب را جشن می گرفتند. با توجه به این مسائل، متوجه می‌شویم که جشن یلدا، جشن عوام بوده است.
ایسکانیوز: در ادبیات، درباره زمان و چگونگی پیدایش شب یلدا، چه صحبت‌هایی شده است؟
درباره زمان پیدایش آن، باید بگویم که یلدا بسیار قدیمی تر از نوروز است. به طوری که برآورد شده که قدمت نوروز ۴ یا ۵ هزار سال است. در حالیکه یلدا، قدمتی بیش از ۶ هزار سال دارد و اما درباره چگونگی پیدایش آن: قبل از اینکه ایرانی ها به اسلام ایمان بیاورند، پدران ما به وسیله زرتشت و آیین او، به یکتاپرستی روی آوردند. و گفتند خدای یگانه ای وجود دارد که اداره همه امور را در دست دارد و او را اهورامزدا نام نهادند. اهورا به معنای سرور و مزدا به معنای دانا. در مجموع یعنی خدایی که دانایی او بی‌نهایت می‌باشد.
و اما قبل از یکتا پرست شدن، ایرانیان نیز مثل سایر ملل متمدن جهان، برای مثال همانند یونانی‌ها و رومی‌ها، خدایان مختلفی را پرستش می‌کردند که حتی برای آنها جنسیت نیز تعیین کرده بودند. و به خدایانی که جنسیت مونث داشتند، ایزدبانو و به خدایان مذکر، ایزد می‌گفتند.
و اما خدایی که قبل از اهورامزدا، میان ایرانیان نقش پررنگ و موثری داشته و دقیقا جای اهورامزدا بوده، (خدای مهر یا میترا) نام داشته که جنسیتی مذکر داشته. نماد او سرخی آسمان در زمان طلوع خورشید(فلق) و غروب(شفق) بوده است. و پدران ما اعتقاد داشتند این دو زمان، لحظه ظهور خدای مهر هستند.
به خدای مهر یا همان میترا، چندین صفت و ویژگی را نسبت می‌دهند. برای مثال به او خدای عهد و پیمان نیز می‌گفتند. زیرا عقیده داشتند که یکی از وظایف او نظارت بر عهد و پیمان هایی است که به طور شفاهی میان زمینیان بسته می‌شده.
اما ویژگی بسیار مهم دیگری که به او نسبت می‌دادند این بود که خدای مهر، هوادارانش را در میدان جنگ همراهی می‌کند و نیروی مضاعفی به آنها می‌دهد. به همین دلیل او را (خدای جنگ) نیز خطاب می‌کردند.
از آن جایی که جنگ همواره با کشت و کشتار و خون و خون ریزی و فعالیت پیوند دارد، این خدا، با رنگ قرمز ارتباط نزدیکی داشته و حالا که در شب یلدا، تولد این خدا را جشن می گیریم، باید به ویژگی های او و نشانه هایش توجه کنیم. به همین دلیل در این شب از میوه ها، تنقلات و تزئیناتی استفاده می کنیم که غالبا رنگ قرمز یا ترکیبی از قرمز و زرد که رنگ قهوه ای را می سازد، دارند و سمبل خدای مهر محسوب می شوند. مثل آجیل، هندوانه، کدو و یا انار که رنگ قرمز آن یادآور میترا و دانه های آن، نشانه آرزوی باروری و ازدیاد جمعیت و افزایش نعمت از طرف این خدا است.
ایسکانیوز: شب یلدا از چه قرنی به بعد بیشتر مورد توجه شاعران و ادیبان قرار گرفته است؟
از قرن ۵ به بعد، میزان توجه به شب یلدا در ادبیات افزایش یافته است. اما در مجموع هنوز هم میزان توجه به این شب با توجه به سابقه اسطوره-تاریخی که دارد، به اندازه کافی و رضایت بخش نیست.
ایسکانیوز: علت کم توجهی به این شب تا قبل از قرن ۵ چه بوده است؟
دو دلیل عمده می توانم برای آن بیاورم:
اول اینکه، شاعران بعد از اسلام، در واقع همان شاعرانی که ما در ادبیات امروز از آن ها یاد می‌کنیم، شاعران وابسطه به دربار بودند. زیرا این افراد نیز مثل سایر انسان ها برای گذران زندگی، باید مقرری دریافت می کردند و فقط اشراف زادگان و افراد حکومتی آنقدری تمکن مالی داشتند که بتوانند از هنرمندان به خاطر هنرشان حمایت مالی کنند. و شاعران نیز در ازای دریافت مقرری، درباره زندگی اشراف زادگان و حاکمان که یک زندگی تجملاتی بود، شعر می گفتند. در حالیکه شب یلدا جشنی برای عوام بوده، نه برای بزرگان. پس شاعران درباره این شب، آنچنان سخنی نمی‌گفتند.
و اما دلیل دوم این است که بعد از اسلام، دو نژاد بر ایران حاکم می شوند. یک قوم عرب و دو قوم ترک‌ها که به عنوان مهاجم به ایران آمدند و کشور را فتح کرده و ساکن شدند. در حالیکه میترا خدای ایرانیان است و درباره ویژگی های ایرانی صحبت می‌کند. و طبیعی است که میترا که خدای ایرانی است، برای اقوام بیگانه که به فرهنگ ما اهمیتی نمی‌دهند، بی‌ارزش باشد. به همین خاطر در زمان آنها، صحبت چندانی درباره این شب نمی‌شده. حتی طی صحبت های کمی که بوده، عمدتا مسائل منفی مثل سرما و تاریکی را به این شب نسبت می‌دادند.
ایسکانیوز: در این شب، حافظ می خوانند و فال می‌گیرند. فلسفه این کار چیست و آیا فال گرفتن، اعتباری دارد؟
به طور کلی هر کسی که به ما توجه کند، مسلما این توجه را درک می کنیم و متقابلا این توجه را به فرد خواهیم کرد. و حافظ شاعری است که به مردم توجه ویژه ای کرده و در مورد احساسات، علایق، و روابط مردم سخن گفته. و مردم نیز علاقه خودشان را به او نشان داده اند و در مراسمات و جشن های مهم مثل نوروز و یلدا، اشعار او را می‌خوانند.
و اما اعتبار فال گرفتن: از دیدگاه فرهنگ ما، حافظ عارف است و ارتباط تنگاتنگی با خدا یا همان معشوق آسمانی داشته است و همین مسئله باعث می‌شود که بسیاری از مسائل معنوی به او الهام شود. و به همین دلیل به لسان الغیب شهرت یافته.
با توجه به این نکات، ایرانیان به این نتیجه رسیده اند که وقتی با خدا صحبتی دارند و یا از او سوالی می‌پرسند، خداوند به طور مستقیم با آن ها سخن نمی‌گوید ولی با حافظ صحبت کرده و ما می توانیم از لابه‌لای اشعار او، جواب سوالاتمان را پیدا کنیم.
اما باید توجه داشته باشیم که حافظ شاعری است متعلق به قرن هشتم هجری و در نتیجه حافظ خوانی و فال گرفتن، قدمت چندانی ندارد و یک سرگرمی جدید محسوب می‌شود.
ایسکانیوز: چند بیت شعر درباره یلدا می‌خوانید؟
نظر به روی تو هر بامداد نوروزی ست
شب فراق تو هر شب که هست یلدایی ست(سعدی)
شام هجران تو تشریف به هر جا ببرد
پس و پیش هزاران شب یلدا ببرد(وحشی بافقی)
دور است کاروان سحر زین جا
شمعی بباید این شب یلدا را(پروین اعتصامی)
شب یلدا شب بزم و سرور است
شبی طولانی و غم ها به دور است(سیما مهر آذر)
دوستان را تا به اقبال تو شب ها روز شد
روز های دشمنان تو شب یلدا شدند(ادیب صابر)
خبرنگار: نازنین مولایی
انتهای پیام/
کد خبر: 1211972 برچسب‌ها اقلام شب یلدا فرهنگ قصه‌شناسی یلدامنبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: اقلام شب یلدا فرهنگ قصه شناسی یلدا تولد خورشید شب یلدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۴۵۵۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محمد رهبری، پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی: گشت ارشاد بیشتر از حمله ایران به اسراییل مورد توجه قرار گرفت/ جامعه از زمان ماجرای مادر قمی به مسأله حجاب حساس شده/ در ایتا یک جزیره جدا از جامعه شکل گرفته است
به گزارش جماران؛ رویداد24 نوشت: شبکه‌های اجتماعی کمتر از یک دهه است که بدل به مهمترین سکوی بیان آزاد نظرات شهروندان تبدیل شده‌اند. علی‌رغم فیلترینگ گسترده، روندهای این شبکه‌ها هنوز شاخص مهمی برای فهم تحولات جامعه ایران است.
شبکه‌های اجتماعی، نمونه مهمی برای بررسی جامعه‌شناسی‌اند. این شبک‌ها اثرات روانی بسیاری بر کاربران می‌گذارند که این تأثیرات در حوزه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و... بروز و ظهور دارد. از جمله در شبکه‌های اجتماعی داخلی که برخی مدعی‌اند با توجه به نظریه پژواک، مدیران این مجموعه از تاکتیک جامعه‌ی همفکر برای القا نظریات خود و تزریق نگاه افراطی استفاده می‌کنند. در نمونه دیگر بررسی محتوایی و آماری رفتار کاربران در توییتر نیز نشان می‌دهد ک جامعه با وجود شرایط بحرانی جنگی، حساسیت‌های اجتماعی و فرهنگی خود را از دست نداده و واکنش‌ها نسبت به طرح نور، بسیار جدی است.
به جهت بررسی موضوع فوق، گفتگو کردیم با محمد رهبری، جامعه‌شناس و پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
در یک نگاه کلی، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در چند ماه اخیر، از نظر محتوا، محدودیت و کاربران در چه وضعیتی قرار داشت؟
در چند ماه اخیر بحث انتخابات مجلس و تنش ایران و اسراییل را در پیش داشتیم که در فضای اجتماعی از جمله توییتر، جلب توجه کرده بود. در کنار آن بحث آقای صدیقی، طرح نور، ماجرای حجاب درمانگاه قم و بازگشت گشت ارشاد به خیابان نیز بسیار مطرح شده است. در هر کدام از این موضوعات، کاربران مختلفی مشارکت داشتند.
در انتخابات مجلس عمدتاً جریان اصولگرایی بیشترین فعالیت را داشتند، البته بخشی از کاربران اصلاح‌طلب نیز کار کردند. در موضوع مربوط به آقای صدیقی و مباحثی که راجع به ایشان و زمین ازگل مطرح شده بود نیز، اصولگرایان و اصلاح‌طلبان حضور پررنگ‌تری داشتند.
در موضوع مربوط به تنش میان ایران و اسراییل، حجم بسیار زیادی از داده منتشر شد و بر اساس میزان واکنش‌ها به آن، می‌توان آن را یکی از مهمترین موضوعات یکسال اخیر تلقی کرد. تمام گروه‌ها و جریانات سیاسی مخالف جمهوری اسلامی، اصلاح طلبان و منتقدین و اصولگرایان و جریان انقلابی با تنوع درونی این گروه‌ها، به بحث تنش میان ایران و اسراییل پرداخته بودند. فقط در فاصله 24 ساعت ابتدایی پس از حمله ایران به اسراییل، حدود 1 میلیون توییت و ریتوییت به زبان فارسی منتشر شد که اهمیت این مسأله را نشان می‌دهد. به لحاظ محتوایی نیز تنوع داشتیم، از افتخار و شادمانی برای حمله به اسراییل تا انتقاد نسبت به این مسأله که توسط طیف‌های مختلف منتشر شده بود.
طرح نور در فضای مجازی بازتاب بسیاری یافت، وسعت برخورد کاربران با این پدیده در شبکه‌های اجتماعی چگونه بود؟
نکته قابل توجه در چند ماه اخیر بحث برخوردها در زمینه حجاب است که از قبل عید و در جریان درمانگاه قم، قابل مشاهده شده که جامعه نسبت به آن حساس شده است و این را از واکنش‌های عمومی به آن موضوع فهمید. به لحاظ تنوع هم تمام طیف‌های سیاسی داخل و خارج به آن ماجرا توجه کرده بودند. بعد از عید با آغاز طرح نور این حساسیت به قدری اوج گرفت که بعد از حمله ایران به اسراییل و در روز‌هایی که پیش‌بینی می‌شد اسراییل به ایران پاسخ دهد، مسأله اصلی فضای توییتر، بازگشت گشت ارشاد به خیابان بود. بیشترین محتوایی که در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه پیش از پاسخ اسرائیل به ایران در فضای توئیتر مطرح بود، مسأله گشت ارشاد بود که بیشتر از اسراییل مورد توجه قرار گرفت.
نکته خیلی جالب در بررسی داده‌ها، حضور کاربران روزمره‌نویس در واکنش به فعالیت دوباره گشت‌های ارشاد است. این کاربران به ندرت در مسائل سیاسی ورود می‌کنند و عمدتا به مسائل خودشان می‌پردازند، اما در این ماجرا شاهد هستیم که این طیف نیز توییت‌های زیادی داشتند. بعد از یکسال دوباره شاهد بازگشت حساسیت‌ها نسبت به حجاب و سیاسی‌تر شدن کاربران روزمره‌نویس به دنبال این مسأله هستیم.
آیا می‌توان ادعا کرد که توییتر بر فضای سیاسی و فضای سیاسی بر توییتر اثر تعیین‌کننده می‌گذارد؟
توییتر و به‌طور کلی شبکه‌های اجتماعی، به دلیل تغییر شکل روابط انسانی، تأثیرات عمیقی بر عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، داشته‌اند. از آنجایی که عمده روابط انسانی به فضای آنلاین منتقل شده، این امر بر روی مسائل سیاسی و اجتماعی نیز تأثیر خود را خواهد داشت.
یکی از این تأثیرات، قطبی شدن فضای عمومی است. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند باعث قطب‌بندی در جامعه شوند. قطب‌بندی‌ها در جامعه ما در توییتر بازنمایی و تشدید می‌شود. محیط توییتر و سایر شبکه‌های اجتماعی امکاناتی را فراهم می‌کنند که اجتماعات همفکر در آنجا شکل بگیرد. کاربران، کسانیکه را که با آنها اختلاف دارند دنبال نمی‌کنند و در مواردی مسدود (بلاک) می‌کنند. این رفتارها در شبکه‌های اجتماعی باعث تشدید قطب‌بندی‌ها در جامعه می‌شود. از آنجاییکه بسیاری از کاربران توییتر، کنشگران سیاسی و مدنی هستند، قطب‌بندی‌ها را به فضای واقعی نیز می‌رسانند. در نتیجه ما شاهد شکل‌گیری چرخه قطب‌بندی هستیم؛ به این شکل که قطب‌بندی موجود در جامعه وارد شبکه‌های اجتماعی شده و آنجا تشدید می‌شود و کاربرانی که در عرصه عمومی اثر دارند، این قطب‌بندی تشدید شده را به آن محیط نیز منتقل می‌کنند و در ننتیجه قطب‌بندی به شکل تشدید شده‌تر به جامعه بازمی گردد و مرتبا شاهد افزایش قطب‌بندی‌های سیاسی هستیم.
نظریه «اتاق پژواک» در شبکه‌های اجتماعی چگونه تعریف می‌شود و تا چه حد بر رفتار کاربران اثر‌گذار است؟
افراد عموماً ترجیح می‌دهند که در محیطی قرار بگیرند که همفکرانشان درآنجا حضور دارند و مواضع همدیگر را تأیید کنند. در نتیجه هر فردی که درون اجتماع افراد همفکر با خودش قرار گرفته، مرتبا انعکاس و پژواک صدای خود را از دیگر بخش‌های شبکه (همان کاربران همفکر) می‌شنود. به همین خاطر به این پدیده، اتاق پژواک می‌گویند. این فضا باعث می‌شود افراد حس کنند که اکثریت هستند و در نتیجه خود را برحق می‌دانند. تمام این‌ها باعث می‌شود تحملشان نسبت به نظرات دیگر کمتر شود و عقیده‌هایشان محکم‌تر شود. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، شاهد تشدید قطب‌بندی‌ها هستیم. در محیط‌های قطبی گرایش به دیدگاه‌های رادیکال بیشتر است و کاربران تمایل دارند به کسانی بپیوندند که مواضع رادیکال‌تری دارند.
این پدیده تا چه حد در شبکه‌های اجتماعی داخلی نظیر ایتا، دیده می‌شود؟
ابتدا باید بگویم که این امر تا حدی در شبکه‌های اجتماعی مختلف و پیام‌رسان‌ها دیده می‌شود. در توییتر ممکن است اجتماع همفکر میان چندین گروه مختلف شکل می‌گیرد؛ اما آنچه در ایتا شاهد هستیم شکل‌گیری یک اتاق پژواک بزرگ و اجتماع افراد همفکر بزرگ در کل این شبکه هست. بنظر می‌رسد آنچه در خصوص کاربران فعال در ایتا مشاهده می‌شود، شکل‌گیری یک جزیره جدا از کل جامعه است چرا که دیدگاه‌های مختلف در آنجا مطرح نمی‌شود و همین امر باعث تشدید قطب‌بندی سیاسی و در نتیجه افزایش رادیکالیسم می‌شود. در نتیجه احتمال اینکه کاربران فعال ایتا به مرور گرایش به مواضع افراطی پیدا کنند، بیشتر می‌شود.
مواضع افراطی برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی داخل، مشخصاً در چه حوزه‌های بروز و ظهور دارد و مثال آن چیست؟
ما در ایتا می‌بینیم که درباره علم پزشکی عقاید خیلی خاصی جریان دارد؛ بحث‌هایی که درباره دلارزدایی مطرح می‌شود در ایتا خیلی جدی است. در حوزه سیاسی نیز همینطور است و برخی تحلیل‌گران، نتیجه انتخابات مجلس در تهران را نتیجه رأی کاربران ایتایی می‌دانند که به جریانی خاص رای دادند.
راهکار عبور کاربران از فضای افراطی گلخانه‌ای درون برخی شبکه‌های اجتماعی و جلوگیری از دیدگاه‌های تنش‌آمیز چیست؟
سه راه حل بیشتر نمی‌توان پیشنهاد کرد؛ اول اینکه پلتفرم‌های داخلی بسته شود که من موافق این ایده نیستم. راه حل دوم متکثر کردن کاربران پلتفرم‌های داخلی است تا در آن دیدگاه‌ها و عقاید متنوعی طرح شود که می‌بینیم که این هم جواب نداده است. جریان قدرتمند حامی ایتا سال‌ها تلاش کرده گروه‌های مختلف در آنجا حضور داشته باشند اما با وجود تمامی حمایت‌ها از ایتا، فقط گروه خاصی در آنجا فعال است. راه حل سوم این است که تلاش شود کاربران ایتا در پلتفرم‌های دیگر حضور داشته باشند که این امر با رفع فیلترینگ محقق می‌شود. اساسا بخش مهمی از کاربران ایتا پس از فیلترینگ به آنجا پیوستند و اگر سهولت دسترسی از ایتا، در استفاده از سایر شبکه‌های اجتماعی وجود داشته باشد و این کاربران در سایر پلتفرم‌ها در معرض عقاید دیگر قرار بگیرند، شاید بخشی از مسأله حل شود. بنابراین رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی چاره کار است.
نظریه سرمایه‌داری نظارتی که مدعی است دولت‌ها با استفاده از اطلاعات کاربران، برای آنها استراتژی تعیین کرده و شهروند را تبدیل به یک الگو خاص خود می‌کنند، تا چه حد در ایران جریان دارد؟
در دوران جدید، اطلاعاتی که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، یک منبع بزرگ برای دولت هاست که شهروندان خود را بشناسند و کاربران کشورهای دیگر را نیز شناسایی کنند. این شیوه در تمام کشور‌ها جریان دارد و هم استفاده و هم سوءاستفاده می‌شود. وقتی مردم از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، یعنی اطلاعات خود را در معرض دید حکومت‌ها قرار می‌دهند.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد